مهار متقابل (استرات)
مهار متقابل یا استرات یکی از روش‌های رایج برای پایدارسازی گودبرداری در ساخت و ساز است. این روش به ویژه در گودبرداری‌های عمیق و در مناطق شهری با محدودیت فضا بسیار کاربرد دارد. در این روش، از اعضای افقی و قائمی استفاده می‌شود که به صورت متقابل به یکدیگر تکیه می‌کنند و از حرکت خاک به درون گود جلوگیری می‌کنند.
اجزای اصلی سیستم مهار متقابل
- اعضای قائم: معمولاً از پروفیل‌های فولادی مانند IPE یا HPE تشکیل شده‌اند و وظیفه انتقال بار خاک به مهارهای افقی را بر عهده دارند.
- مهارهای افقی: این اعضا به صورت افقی در دو طرف گود قرار می‌گیرند و از حرکت جانبی خاک جلوگیری می‌کنند.
- اتصالات: اتصالات بین اعضای قائم و افقی باید به گونه‌ای طراحی شوند که بتوانند نیروهای وارده را تحمل کنند.
مزایای روش مهار متقابل
- سرعت و سهولت اجرا: اجرای این روش نسبت به سایر روش‌های پایدارسازی مانند نیلینگ یا دیوار دیافراگمی سریع‌تر و ساده‌تر است.
- هزینه کمتر: به دلیل سادگی اجرا و تجهیزات مورد نیاز کمتر، هزینه اجرای این روش نسبت به سایر روش‌ها کمتر است.
- جاگیری کمتر: در مقایسه با روش‌های دیگر، تجهیزات مورد استفاده در این روش فضای کمتری را اشغال می‌کنند.
- مناسب برای گودهای با عرض کم: این روش به ویژه برای گودبرداری‌هایی با عرض کم بسیار مناسب است.
- امکان اجرای ماشینی: بسیاری از مراحل اجرای این روش را می‌توان به صورت مکانیزه انجام داد که باعث افزایش سرعت و کاهش هزینه می‌شود.
- مرحله‌بندی کمتر اجرای کار: در این روش نیاز به مرحله‌بندی‌های متعدد اجرای کار نیست و این موضوع باعث تسریع در اجرای پروژه می‌شود.
- مناسب برای عملیات اجرای کانال‌ها: این روش به ویژه در عملیات اجرای کانال‌ها بسیار سودمند است.
مراحل اجرای مهار متقابل
- حفر گود: ابتدا تا عمق مشخصی گودبرداری انجام می‌شود.
- نصب اعضای قائم: اعضای قائم در فواصل مشخص در اطراف گود نصب می‌شوند.
- نصب مهارهای افقی: مهارهای افقی در ترازهای مختلف بین اعضای قائم قرار می‌گیرند.
- اتصال اعضای قائم و افقی: اتصالات بین اعضای قائم و افقی با استفاده از روش‌های جوشکاری، پیچ و مهره یا سایر روش‌های مناسب انجام می‌شود.
- تکرار مراحل: این مراحل تا رسیدن به عمق نهایی گود تکرار می‌شوند.
کاربردهای استرات
- گودبرداری در مناطق شهری: به دلیل محدودیت فضا، مهارمتقابل بهترین گزینه برای پایدارسازی گودبرداری در مناطق شهری است.
- گودبرداری در خاک‌های سست: در خاک‌های سست و ریزشی، مهار متقابل می‌تواند از ریزش خاک جلوگیری کند.
- گودبرداری در مجاورت ساختمان‌های مجاور: در این شرایط، مهارمتقابل می‌تواند از آسیب دیدن ساختمان‌های مجاور جلوگیری کند.
نکات مهم در اجرای مهار متقابل
- طراحی دقیق: طراحی سیستم مهارمتقابل باید توسط مهندسان متخصص انجام شود تا از ایمنی و پایداری آن اطمینان حاصل شود.
- کنترل کیفیت: در حین اجرا باید به کیفیت مصالح و اجرای اتصالات توجه شود.
- نظارت مستمر: در طول عملیات گودبرداری، باید به صورت مستمر بر سیستم مهارمتقابل نظارت شود.
به طور خلاصه، مهارمتقابل یک روش کارآمد و اقتصادی برای پایدارسازی گودبرداری است که در بسیاری از پروژه‌های ساختمانی مورد استفاده قرار می‌گیرد.